Cách điều trị viêm xoang mũi: Hiểu đúng – Làm đúng để nhanh khỏi bệnh

Viêm xoang mũi là một trong những bệnh lý đường hô hấp phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là người sống trong môi trường ô nhiễm, khói bụi hoặc có cơ địa dị ứng. Triệu chứng nghẹt mũi, đau đầu, chảy dịch kéo dài không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và hiệu suất làm việc.

Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cách điều trị viêm xoang mũi đúng và hiệu quả. Nhiều người chủ quan hoặc tự điều trị sai cách khiến bệnh kéo dài, chuyển sang mãn tính hoặc biến chứng nguy hiểm. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị viêm xoang mũi phù hợp với từng mức độ bệnh.

1. Viêm xoang mũi là gì?

Viêm xoang mũi là tình trạng niêm mạc lót bên trong các hốc xoang cạnh mũi bị viêm nhiễm, dẫn đến hiện tượng tắc nghẽn các lỗ thông xoang, làm ứ đọng dịch nhầy, gây nhiễm trùng và các triệu chứng khó chịu.

Xoang bao gồm: xoang trán, xoang sàng, xoang bướm, xoang hàm. Khi bị viêm, một hoặc nhiều xoang có thể bị ảnh hưởng, gây nên nhiều biểu hiện khác nhau.

2. Nguyên nhân gây viêm xoang mũi

Để tìm ra cách điều trị viêm xoang mũi hiệu quả, điều đầu tiên là cần hiểu nguyên nhân gây bệnh. Một số yếu tố thường gặp bao gồm:

• Nhiễm trùng hô hấp: Cảm lạnh, cúm, viêm mũi họng khiến vi khuẩn, virus xâm nhập vào xoang gây viêm.
• Dị ứng: Cơ địa dị ứng với thời tiết, bụi nhà, phấn hoa, lông thú có thể gây viêm mũi dị ứng và dẫn đến viêm xoang.
• Cấu trúc bất thường: Lệch vách ngăn mũi, polyp mũi gây cản trở dẫn lưu dịch xoang.
• Môi trường sống ô nhiễm: Hít phải khói bụi, hóa chất lâu ngày gây kích ứng niêm mạc xoang.
• Thói quen xấu: Xì mũi sai cách, dùng thuốc xịt mũi kéo dài, không vệ sinh mũi đúng cách.

3. Triệu chứng điển hình của viêm xoang mũi

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp bạn kịp thời áp dụng cách điều trị viêm xoang mũi tại nhà hoặc đến bác sĩ sớm hơn, tránh để bệnh kéo dài.

• Nghẹt mũi, thường xuyên, có thể 1 hoặc 2 bên
• Chảy dịch mũi: Dịch đặc, màu vàng hoặc xanh, đôi khi có mùi hôi
• Đau nhức đầu, mặt, đặc biệt là vùng trán, má, giữa 2 mắt
• Cảm giác nặng mặt, đau tăng khi cúi đầu
• Mất hoặc giảm khứu giác
• Ho nhiều về đêm, có thể do dịch chảy xuống họng
• Sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn

4. Viêm xoang mũi có nguy hiểm không?

Viêm xoang cấp tính thường không nguy hiểm nếu được điều trị sớm. Tuy nhiên, nếu để kéo dài hoặc điều trị sai cách, bệnh có thể:

• Chuyển thành viêm xoang mạn tính khó điều trị dứt điểm
• Gây biến chứng viêm tai giữa, viêm họng, viêm phế quản
• Gây viêm ổ mắt, áp xe ổ mắt, mờ mắt (trong trường hợp nặng)
• Ảnh hưởng đến giấc ngủ, hiệu suất công việc và sức khỏe tinh thần

Chính vì vậy, việc tìm hiểu cách điều trị viêm xoang mũi đúng phương pháp và kịp thời là điều rất cần thiết.

5. Cách điều trị viêm xoang mũi hiệu quả hiện nay

Tùy vào mức độ bệnh và nguyên nhân, có thể áp dụng cách điều trị viêm xoang mũi bằng thuốc, mẹo hỗ trợ tại nhà hoặc can thiệp ngoại khoa.

5.1. Điều trị viêm xoang mũi nhẹ – cấp tính

Viêm xoang cấp tính là giai đoạn dễ điều trị nếu được phát hiện sớm. Khi các triệu chứng mới khởi phát, chưa có sốt cao hoặc mủ đặc, bạn có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà để làm dịu niêm mạc và thúc đẩy xoang phục hồi.

Rửa mũi giúp loại bỏ dịch nhầy ứ đọng, làm sạch vi khuẩn, giảm phù nề niêm mạc – là bước cực kỳ quan trọng trong cách điều trị viêm xoang mũi giai đoạn nhẹ.

Nên lựa chọn:

• Dung dịch nước muối sinh lý 0.9%: phù hợp để rửa nhẹ nhàng mỗi ngày
• Nước muối ưu trương: có nồng độ cao hơn, hỗ trợ giảm sưng tốt hơn, thích hợp trong các trường hợp nghẹt mũi nhiều
• Dung dịch có bổ sung thành phần dưỡng ẩm như Natri Hyaluronate: giúp tránh khô rát niêm mạc khi cần rửa mũi thường xuyên

Dụng cụ rửa mũi:

• Nên chọn bình rửa có thiết kế tạo áp lực vừa phải, đầu phun mềm để dễ sử dụng và tránh gây tổn thương niêm mạc mũi
• Với trẻ em, nên dùng dạng xịt phun sương nhẹ nhàng thay vì dạng xịt áp lực cao

Tần suất rửa:

• 2–3 lần mỗi ngày hoặc trước khi dùng thuốc xịt, thuốc nhỏ mũi (nếu có)
• Nên thực hiện đều đặn trong suốt quá trình điều trị viêm xoang để tăng hiệu quả

5.2. Dùng thuốc khi viêm xoang tiến triển nặng hơn

Khi viêm xoang chuyển sang mức độ nặng hơn với các dấu hiệu như sốt, đau nhức vùng mặt, dịch mũi chuyển sang màu vàng hoặc xanh đặc, người bệnh cần sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát viêm nhiễm và ngăn ngừa biến chứng.

Thuốc xịt mũi co mạch

Đây là nhóm thuốc thường được sử dụng đầu tiên nhằm giảm nhanh triệu chứng nghẹt mũi, giúp thông thoáng đường thở và tăng hiệu quả hấp thu của các thuốc khác.

Trong đó, xylometazolin là hoạt chất được ưu tiên sử dụng nhờ:

• Thời gian tác dụng nhanh, chỉ sau 5–10 phút
• Hiệu quả kéo dài từ 6–10 giờ
• Giúp bé hoặc người lớn dễ thở, đặc biệt vào ban đêm

Thuốc kháng sinh

Kháng sinh được chỉ định khi có bằng chứng viêm xoang do vi khuẩn như:

• Dịch mũi có mủ đặc, màu vàng hoặc xanh
• Sốt cao kéo dài trên 38,5°C
• Đau nhức vùng trán, má, thái dương ngày càng tăng

Thuốc giảm đau, hạ sốt

Khi người bệnh bị đau đầu, nhức mặt hoặc sốt kèm theo, bác sĩ có thể kê: Paracetamol, Ibuprofen.

Thuốc kháng histamin dạng xịt

Với những trường hợp viêm xoang liên quan đến yếu tố dị ứng (như hắt hơi, chảy nước mũi trong, ngứa mũi), thuốc kháng histamin có thể mang lại hiệu quả tốt.

Dạng xịt chứa azelastin được khuyến khích vì:

• Tác dụng tại chỗ nhanh chóng
• Hiệu quả kéo dài hơn dạng uống
• Ít gây buồn ngủ và có thể sử dụng lâu dài theo chỉ định

Dạng phun sương giúp thuốc lan đều lên bề mặt niêm mạc mũi, cải thiện triệu chứng nhanh mà không gây khó chịu khi sử dụng.

Corticoid xịt tại chỗ

Đối với người bị viêm xoang kéo dài, tái phát nhiều lần hoặc có yếu tố viêm dị ứng rõ rệt, bác sĩ có thể kê corticoid dạng xịt.

Một số hoạt chất thường được sử dụng: Fluticasone, Mometasone,…

Ưu điểm của corticoid thế hệ mới là:

• Tác dụng kháng viêm mạnh
• Ít hấp thu toàn thân
• Có thể dùng lâu dài hơn dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ

Cần lưu ý, thuốc này nên được sử dụng sau bước rửa mũi để đạt hiệu quả tối ưu.

5.3. Điều trị viêm xoang mạn tính – tái phát

Khi viêm xoang kéo dài trên 3 tháng, tái phát nhiều lần trong năm → cần điều trị kết hợp:

• Thuốc kháng viêm corticoid dạng xịt: Giảm sưng, duy trì thông thoáng xoang
• Xịt rửa mũi hằng ngày, vệ sinh xoang đều đặn
• Phẫu thuật nội soi mũi xoang (nếu có polyp, vách ngăn lệch, bít tắc xoang nặng)

6. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nếu bạn đã áp dụng cách điều trị viêm xoang mũi tại nhà nhưng không cải thiện sau 5–7 ngày, hãy đi khám sớm nếu có:

• Dịch mũi mủ, mùi hôi nặng
• Sốt cao không dứt
• Đau nhức vùng trán, má, mắt dữ dội
• Giảm thị lực, sưng quanh mắt
• Viêm xoang tái phát >3 lần/năm

7. Phòng ngừa viêm xoang mũi hiệu quả

• Vệ sinh mũi thường xuyên bằng nước muối sinh lý
• Tránh tiếp xúc bụi bẩn, khói thuốc, ô nhiễm
• Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh
• Uống đủ nước, tăng đề kháng bằng dinh dưỡng và vận động
• Điều trị triệt để các bệnh lý hô hấp như cảm lạnh, viêm mũi dị ứng

Viêm xoang mũi hoàn toàn có thể kiểm soát nếu bạn hiểu đúng bản chất bệnh và áp dụng đúng phương pháp. Tùy mức độ, bạn có thể lựa chọn cách điều trị viêm xoang mũi tại nhà hoặc kết hợp thuốc, thậm chí can thiệp y khoa nếu cần thiết. Điều quan trọng nhất là không chủ quan và không tự ý dùng thuốc kéo dài.