Hướng dẫn xịt mũi đúng cách vệ sinh mũi xoang!

14:26 23-09-2025
Dược sĩ Nguyễn Thị Vui

Sức khỏe đường hô hấp là mối quan tâm hàng đầu của nhiều người, đặc biệt trong bối cảnh môi trường ngày càng ô nhiễm. Vệ sinh mũi bằng cách xịt rửa là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh về mũi xoang. Tuy nhiên, nếu thực hiện sai cách, việc này không chỉ kém hiệu quả mà còn có thể gây hại. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách xịt mũi đúng cách, giúp bạn bảo vệ hệ hô hấp một cách tối ưu.

1. Vì sao cần xịt mũi đúng cách?

Xịt rửa mũi bằng dung dịch muối sinh lý hoặc nước biển sâu là thói quen phổ biến để làm sạch đường thở, giữ ẩm niêm mạc và hỗ trợ điều trị các bệnh viêm mũi, viêm xoang. Tuy nhiên, nhiều người thực hiện chưa đúng kỹ thuật: xịt quá mạnh, rửa quá nhiều lần, hoặc dùng dung dịch không đảm bảo. Điều này có thể gây ra tác dụng ngược, làm khô rát, chảy máu mũi, thậm chí nhiễm trùng.

Vì vậy, việc hướng dẫn xịt mũi đúng cách là vô cùng quan trọng để phát huy hiệu quả mà vẫn an toàn.

Xịt mũi đúng cách giúp bạn bảo vệ hệ hô hấp một cách tối ưu

2. Lợi ích của việc xịt rửa mũi

Trước khi đi vào phần hướng dẫn xịt mũi đúng cách, hãy cùng điểm qua lợi ích khi rửa mũi đúng kỹ thuật:

Làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn, virus trong khoang mũi.
Giữ ẩm niêm mạc mũi, hạn chế khô rát do thời tiết, máy lạnh.
Giảm triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi, viêm xoang, viêm mũi dị ứng.
Hỗ trợ thuốc điều trị phát huy tác dụng tối đa khi sử dụng sau khi đã rửa sạch mũi.
Cải thiện hô hấp và giấc ngủ cho cả trẻ nhỏ lẫn người lớn.

3. Hướng dẫn xịt mũi đúng cách từng bước

Các bước xịt mũi đúng cách tại nhà hiệu quả

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước về cách xịt mũi đúng cách bằng chai xịt phun sương, giúp bạn bảo vệ mũi xoang một cách hiệu quả nhất.

3.1. Chuẩn bị dụng cụ

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi thực hiện.

Dung dịch xịt mũi: Lựa chọn dung dịch muối sinh lý 0.9% hoặc nước biển sâu đẳng trương/ưu trương đã được đóng chai sẵn. Tuyệt đối không nên tự pha bằng nước máy tại nhà, vì có nguy cơ cao bị nhiễm khuẩn.
Dụng cụ xịt mũi: Sử dụng chai xịt phun sương định liều, bình rửa chuyên dụng hoặc lọ nhỏ giọt tùy theo nhu cầu. Chai xịt phun sương thường dễ sử dụng và an toàn hơn cho cả người lớn và trẻ nhỏ.

3.2. Tư thế đúng

Tư thế chuẩn giúp nước xịt đi vào khoang mũi một cách thuận lợi và hiệu quả.

Tư thế cơ bản: Ngồi hoặc đứng thẳng, giữ cơ thể thả lỏng.
Tư thế đầu: Hơi cúi đầu về phía trước, sau đó nghiêng đầu khoảng 30 độ sang một bên. Lưu ý: nếu bạn xịt vào lỗ mũi bên phải, hãy nghiêng đầu về phía bên trái và ngược lại.

3.3. Cách thực hiện

Đây là bước quan trọng nhất, hãy thực hiện cẩn thận theo các bước sau:

Đưa vòi xịt vào mũi: Đưa nhẹ nhàng đầu vòi xịt vào lỗ mũi ở phía trên (bên cao hơn).
Lưu ý hướng vòi xịt: Đây là điểm quan trọng nhất để tránh tổn thương niêm mạc. Hãy hướng đầu vòi xịt về phía cánh mũi thay vì hướng thẳng vào vách ngăn mũi. Việc này giúp nước muối đi vào khoang mũi một cách an toàn và nhẹ nhàng.
Thực hiện xịt: Ấn nhẹ và dứt khoát đầu xịt để dung dịch đi vào khoang mũi. Khi xịt, hãy há miệng thở nhẹ để tránh bị sặc. Dung dịch sẽ đi qua khoang mũi và chảy ra ở lỗ mũi còn lại.
Lặp lại: Lặp lại quy trình tương tự với bên mũi còn lại.
Vệ sinh sau khi xịt: Dùng khăn giấy sạch để thấm dịch còn sót lại. Xì mũi nhẹ nhàng để đẩy hết dịch nhầy và dung dịch còn lại ra ngoài.

3.4. Những điều cần tránh

Để bảo vệ mũi xoang, hãy nhớ những điều sau:

Không xịt quá mạnh: Lực xịt quá mạnh có thể gây tổn thương niêm mạc mũi, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
Không ngửa đầu: Khi xịt rửa, nếu ngửa đầu ra sau, dung dịch có thể chảy xuống họng gây khó chịu và sặc.
Không dùng chung dụng cụ: Dụng cụ xịt rửa mũi là vật dụng cá nhân. Việc dùng chung có thể lây nhiễm chéo vi khuẩn và virus từ người này sang người khác.

4. Bao nhiêu lần một ngày là đủ?

Người bình thường: chỉ cần rửa 1 lần/ngày hoặc sau khi tiếp xúc môi trường nhiều bụi bẩn.
Người bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang, cảm lạnh: 2–3 lần/ngày, theo chỉ định của bác sĩ.
Trẻ nhỏ: thận trọng hơn, chỉ nên rửa khi có nhiều dịch nhầy, và không quá 2 lần/ngày.

Rửa mũi thường xuyên tốt, nhưng lạm dụng có thể gây khô niêm mạc, mất cân bằng hệ vi sinh mũi.

Rửa mũi thường xuyên tốt, nhưng lạm dụng có thể gây khô niêm mạc

5. Hướng dẫn chọn dung dịch rửa mũi phù hợp

Để việc xịt rửa mũi đạt hiệu quả tốt nhất và an toàn, việc lựa chọn dung dịch phù hợp với từng đối tượng và mục đích sử dụng là rất quan trọng. Dưới đây là ba loại dung dịch rửa mũi phổ biến bạn cần biết:

5.1. Nước muối sinh lý (Nước muối đẳng trương)

Đặc điểm: Đây là loại dung dịch có nồng độ muối 0.9%, tương đương với nồng độ muối tự nhiên trong cơ thể. Do đó, loại dung dịch này rất an toàn và dịu nhẹ, không gây kích ứng niêm mạc mũi.
Công dụng: Được sử dụng chủ yếu để vệ sinh mũi hàng ngày, làm sạch bụi bẩn, chất nhầy, và giữ ẩm cho niêm mạc mũi.
Đối tượng sử dụng: Phù hợp với mọi đối tượng, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ cho đến người lớn. Đây là lựa chọn lý tưởng cho việc chăm sóc mũi họng hàng ngày.

5.2. Nước biển sâu ưu trương

Đặc điểm: Có nồng độ muối cao hơn 0.9% (thường là 2.3%). Do nồng độ muối cao, loại dung dịch này có khả năng “hút” nước từ niêm mạc mũi, giúp giảm sưng viêm, co mạch, và làm loãng dịch nhầy nhanh chóng.
Công dụng: Được sử dụng để hỗ trợ điều trị các bệnh lý về mũi như nghẹt mũi, viêm xoang, viêm mũi dị ứng.
Đối tượng sử dụng: Chỉ nên dùng cho người lớn và trẻ em trên 3 tháng tuổi có triệu chứng nghẹt mũi. Tuyệt đối không dùng cho trẻ sơ sinh và không nên dùng kéo dài vì có thể gây khô niêm mạc mũi.

5.3. Nước muối ưu trương

Đặc điểm: Tương tự nước biển sâu ưu trương, nhưng là dung dịch muối vô khuẩn.
Công dụng: Sử dụng để làm giảm sưng, nghẹt mũi, giúp thông thoáng đường thở.
Đối tượng sử dụng: Phù hợp với người lớn và trẻ em trên 3 tháng tuổi khi bị nghẹt mũi. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng cho trẻ nhỏ và không dùng quá 7 ngày liên tục.

6. Đối tượng nên rửa mũi thường xuyên

Người sống trong môi trường bụi bẩn, ô nhiễm, khói thuốc.
Người bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang.
Trẻ em hay bị nghẹt mũi, chảy mũi.
Người sau phẫu thuật tai mũi họng (theo chỉ dẫn bác sĩ).

7. Lời khuyên từ chuyên gia

Không lạm dụng, chỉ xịt rửa đúng số lần cần thiết.
Chọn sản phẩm chuyên dụng, có nguồn gốc rõ ràng.
Thực hiện đúng tư thế và kỹ thuật để đạt hiệu quả tối ưu.
Nếu tình trạng nghẹt mũi, sổ mũi kéo dài trên 7 ngày → cần đi khám, không chỉ dựa vào rửa mũi.

Tình trạng nghẹt mũi, sổ mũi kéo dài trên 7 ngày thì nên đi khám bác sĩ

Qua bài viết, bạn đã nắm rõ hướng dẫn xịt mũi đúng cách để chăm sóc sức khỏe mũi xoang. Xịt rửa mũi mang lại nhiều lợi ích như làm sạch, giữ ẩm, giảm nghẹt mũi, hỗ trợ điều trị bệnh. Tuy nhiên, cần thực hiện đúng kỹ thuật và tần suất, tránh lạm dụng.