Cách làm giảm sổ mũi tại nhà hiệu quả và an toàn

Sổ mũi là tình trạng phổ biến, đặc biệt ở trẻ em và người lớn khi thời tiết thay đổi hoặc bị cảm lạnh. Dù không phải là bệnh nghiêm trọng, sổ mũi kéo dài có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách làm giảm sổ mũi tại nhà hiệu quả, dễ thực hiện.

1. Nguyên nhân gây chảy nước mũi

Trước khi áp dụng các cách giảm sổ mũi tại nhà, bạn cần hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này. Nước mũi thực chất là một loại dịch nhầy có nhiệm vụ bảo vệ đường hô hấp khỏi bụi bẩn, vi khuẩn và virus. Tuy nhiên, khi tiết quá mức, nó lại trở thành “thủ phạm” gây khó chịu cho người bệnh.

Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến sổ mũi gồm:

• Cảm lạnh, cảm cúm: Khi thời tiết chuyển mùa, virus dễ tấn công vào mũi – họng gây ra tình trạng sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng và thậm chí là sốt.
• Dị ứng: Dị ứng với phấn hoa, lông thú, bụi nhà… khiến cơ thể phản ứng bằng cách tiết nhiều dịch nhầy, gây sổ mũi kéo dài.
• Viêm xoang, viêm mũi vận mạch: Làm tắc nghẽn đường dẫn lưu chất nhầy, khiến dịch bị ứ đọng và tràn ra ngoài.
• Polyp mũi hoặc u nang mũi: Những tổn thương lành tính trong mũi cũng có thể làm tăng tiết dịch nhầy.
• Có dị vật trong mũi: Thường gặp ở trẻ nhỏ khiến một bên mũi tiết nhiều dịch bất thường, đôi khi có mùi hôi.
• Yếu tố nội tiết (mang thai), lệch vách ngăn mũi: Cũng có thể là nguyên nhân khiến bạn sổ mũi kéo dài.

Việc xác định đúng nguyên nhân giúp bạn lựa chọn cách giảm sổ mũi tại nhà phù hợp và hiệu quả hơn.

2. Top 4 cách giảm sổ mũi tại nhà an toàn, hiệu quả

Khi sổ mũi không đi kèm triệu chứng nặng hoặc kéo dài bất thường, bạn hoàn toàn có thể áp dụng những cách làm giảm sổ mũi tại nhà để cải thiện tình trạng này.

2.1. Rửa mũi bằng nước muối sinh lý

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý là một trong những biện pháp đơn giản, an toàn và hiệu quả nhất để giảm sổ mũi ngay tại nhà. Nước muối giúp làm sạch hốc mũi, loại bỏ dịch nhầy, bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông thú, khói bụi… Đồng thời, nó giúp làm dịu niêm mạc mũi, giảm hiện tượng viêm và kích ứng.

Cách thực hiện đúng:

• Chuẩn bị bình rửa mũi chuyên dụng (dạng bình squeeze hoặc bình hình ấm neti pot)
• Dùng nước muối sinh lý 0,9%, có thể làm ấm nhẹ đến khoảng 37°C để tăng cảm giác dễ chịu.
• Nghiêng đầu sang một bên, nhẹ nhàng bơm nước muối vào lỗ mũi phía trên. Nước sẽ chảy từ mũi này sang mũi kia rồi chảy ra ngoài.
• Lặp lại tương tự với bên còn lại.
• Sau khi rửa, nên xì mũi nhẹ từng bên để loại bỏ phần dịch còn đọng lại.

Lưu ý quan trọng: Cần xì mũi đúng cách, từng bên một và không quá mạnh, để tránh tạo áp lực lên tai giữa – yếu tố có thể gây biến chứng viêm tai giữa, nhất là ở trẻ nhỏ. Với trẻ chưa biết tự xì mũi, cha mẹ có thể dùng dụng cụ hút mũi chuyên dụng để hỗ trợ lấy dịch ra. Tuy nhiên, cần đảm bảo dụng cụ sạch sẽ, tránh dùng chung hoặc tái sử dụng không đúng cách để hạn chế nguy cơ lây nhiễm chéo.

Việc rửa mũi nên thực hiện 2-4 lần mỗi ngày tuỳ vào mức độ sổ mũi, lượng dịch nhầy tiết ra.

2.2. Chườm ấm vùng xoang mũi

Chườm ấm giúp làm loãng chất nhầy, giảm đau xoang và hỗ trợ thoát dịch mũi ra ngoài dễ hơn.

Cách thực hiện:

• Dùng khăn sạch thấm nước ấm (khoảng 40–45°C).
• Chườm lên các vị trí quanh mũi, má, giữa trán – nơi bạn cảm thấy đau hoặc nặng.
• Thực hiện 2–3 lần/ngày, mỗi lần 10–15 phút.

Đây là cách làm ngưng chảy nước mũi tại nhà đặc biệt hữu ích nếu nguyên nhân là do viêm xoang nhẹ.

2.3. Tăng độ ẩm không khí trong phòng

Không khí khô có thể kích ứng niêm mạc mũi và làm triệu chứng sổ mũi nặng thêm. Giữ độ ẩm không khí trong khoảng 40–60% là lý tưởng.

Cách thực hiện:

• Dùng máy tạo ẩm (máy phun sương hoặc máy hơi nước).
• Đặt chậu nước trong phòng hoặc treo khăn ướt.
• Trồng cây xanh trong nhà.

Tăng độ ẩm là cách giảm sổ mũi tại nhà dễ thực hiện, nhất là vào mùa lạnh hoặc dùng điều hoà.

2.4. Sử dụng thuốc kháng histamin nếu do dị ứng

Trong trường hợp sổ mũi xuất phát từ viêm mũi dị ứng (như do phấn hoa, bụi nhà, lông thú, thời tiết…), thuốc kháng histamin là một trong những giải pháp điều trị được sử dụng phổ biến và hiệu quả. Nhóm thuốc này có tác dụng ngăn chặn hoạt động của histamin – chất trung gian gây ra các triệu chứng điển hình như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi, nghẹt mũi. Việc can thiệp bằng thuốc kháng histamin giúp làm giảm nhanh triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống, đặc biệt trong các đợt dị ứng theo mùa.

Hiện nay, các bác sĩ thường khuyến cáo nên lựa chọn thuốc kháng histamin thế hệ mới thay vì thế hệ cũ. Các thuốc thế hệ mới (như loratadine, cetirizine, fexofenadine…) có ưu điểm nổi bật là không gây buồn ngủ, ít ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và có tác dụng kéo dài từ 12–24 giờ. Nhờ vậy, người dùng có thể duy trì sinh hoạt, học tập và làm việc bình thường trong quá trình điều trị.

Bên cạnh dạng viên uống quen thuộc, thuốc kháng histamin còn có dạng xịt mũi – một lựa chọn tối ưu đối với các trường hợp sổ mũi do dị ứng. Dạng xịt cho tác dụng trực tiếp tại chỗ, giúp giảm nhanh tình trạng ngạt mũi, chảy nước mũi mà ít gây tác dụng phụ toàn thân. Một số hoạt chất như azelastine (thuốc xịt kháng histamin) đã được chứng minh hiệu quả rõ rệt, phù hợp cho cả người lớn và trẻ em từ 6 tuổi trở lên.

Lưu ý: Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ. Không nên tự ý dùng kéo dài.

3. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Mặc dù cách làm giảm sổ mũi tại nhà thường hiệu quả, bạn cần đưa trẻ hoặc bản thân đến bác sĩ nếu gặp các dấu hiệu sau:

• Sổ mũi kéo dài hơn 10 ngày không cải thiện.
• Dịch mũi có màu vàng/xanh đậm, kèm mùi hôi.
• Xuất hiện sốt cao, đau tai, hoặc khó thở.
• Có dấu hiệu dị ứng nghiêm trọng như phát ban, sưng mặt.

Bác sĩ có thể kê thuốc kháng sinh, thuốc kháng histamine, hoặc thực hiện xét nghiệm để tìm nguyên nhân chính xác.

4. Phòng ngừa sổ mũi tái phát

Để hạn chế tình trạng sổ mũi, bạn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh bụi bẩn, lông thú cưng, hoặc khói thuốc.
• Rửa tay thường xuyên để giảm nguy cơ nhiễm virus.
• Tiêm phòng vaccine cúm theo khuyến cáo của bác sĩ.
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết thay đổi.
• Tăng cường sức đề kháng bằng chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn.

Cách làm giảm sổ mũi tại nhà không chỉ đơn giản mà còn an toàn, giúp bạn và gia đình nhanh chóng thoát khỏi cảm giác khó chịu do sổ mũi. Từ việc vệ sinh mũi, sử dụng hơi nước, đến bổ sung dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý, các phương pháp này đều dễ thực hiện và mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, nếu tình trạng sổ mũi kéo dài hoặc nghiêm trọng, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ để được tư vấn. Hãy áp dụng ngay những cách làm giảm sổ mũi tại nhà được chia sẻ trong bài viết để cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống!