Chuyên gia giải đáp: Tại sao vẫn bị ho dai dẳng kéo dài sau cúm?

Thông thường, sau khi cơ thể tạo miễn dịch và đánh bại virus cúm, các triệu chứng sẽ thuyên giảm trong vòng 2–5 ngày. Tuy nhiên, có không ít trường hợp sau khi hết cúm, người bệnh vẫn tiếp tục ho dai dẳng, nghẹt mũi kèm dịch, thậm chí tình trạng còn kéo dài hơn một tuần. Vậy nguyên nhân do đâu? Tìm hiểu ngay trong bài viết này!

Tại sao sau cúm A vẫn ho dai dẳng, nghẹt mũi kéo dài?

Theo chuyên gia hô hấp, có hai nguyên nhân phổ biến nhất khiến các triệu chứng hô hấp vẫn dai dẳng sau khi khỏi cúm A:

Bội nhiễm sau cúm A

Khi virus cúm xâm nhập vào cơ thể, chúng tấn công trực tiếp vào niêm mạc hô hấp, gây tổn thương lớp tế bào lót bảo vệ ở mũi, họng, khí quản, phế quản. Hàng rào bảo vệ tự nhiên này bị phá vỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có hại từ môi trường bên ngoài hoặc trong chính cơ thể “thừa cơ” xâm nhập và gây bệnh. Đây chính là bội nhiễm sau cúm – nguyên nhân khiến tình trạng ho, nghẹt mũi kéo dài dù người bệnh đã khỏi cúm.

Tùy vị trí bị bội nhiễm, bệnh nhân có thể gặp phải:

• Viêm xoang: Nghẹt mũi kéo dài, sổ mũi dai dẳng, dịch mũi đặc màu vàng/xanh, có thể đau đầu hoặc nặng mặt vùng trán – má.
• Viêm phế quản: Ho nhiều, khạc đờm màu trắng hoặc vàng, đôi khi kèm tức ngực, khó thở nhẹ.
• Viêm phổi: Trường hợp nặng, bệnh nhân có thể sốt lại, ho khan hoặc có đờm, khó thở, mệt mỏi toàn thân.

Đặc biệt ở trẻ em, người cao tuổi hoặc người có bệnh lý nền (hen, viêm mũi dị ứng, viêm xoang mạn…), nguy cơ bội nhiễm càng cao hơn sau cúm.

Hệ miễn dịch suy yếu sau cúm

Để tiêu diệt virus cúm, cơ thể phải huy động một lượng lớn “binh lính miễn dịch”. Sau khi hết bệnh, hệ miễn dịch thường bị suy giảm tạm thời, nhất là ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi hoặc người đang hồi phục thể trạng.

Hệ miễn dịch yếu khiến đường hô hấp trở nên nhạy cảm, dễ bị kích thích bởi các yếu tố như bụi mịn, vi khuẩn, nấm, thay đổi thời tiết… Kết quả là tình trạng ho, chảy mũi, nghẹt mũi tiếp tục kéo dài hoặc tái phát.

Ngoài ra, cúm A có thể gây tổn thương tạm thời hệ thống lông chuyển – những “cánh tay nhỏ” có nhiệm vụ quét sạch dịch nhầy và vi khuẩn khỏi đường hô hấp. Khi hệ thống này bị suy yếu, đàm nhớt tích tụ gây nghẹt mũi, ho dai dẳng, tăng nguy cơ nhiễm trùng đường thở.

Vừa khỏi cúm A, liệu có thể bị tái nhiễm không?

Theo chuyên gia, khi đã mắc cúm A cơ thể sẽ sản sinh ra kháng thể để chống lại chủng virus đó. Do đó, khả năng tái nhiễm cùng một chủng virus cúm A trong thời gian ngắn là rất thấp. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc bạn đã “miễn nhiễm” với tất cả các loại virus hô hấp khác.

Sau cúm A, nếu cơ thể yếu, bạn hoàn toàn có thể bị:

• Nhiễm cúm B – một chủng cúm khác cũng gây sốt, ho, mệt mỏi.
• Nhiễm virus hợp bào hô hấp (RSV) – đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ.
• Adenovirus – gây đau họng, viêm kết mạc, ho khan.
• Vi khuẩn gây viêm đường hô hấp – như liên cầu, phế cầu…

Do đó, nếu các triệu chứng hô hấp không thuyên giảm sau 7–10 ngày, hoặc có dấu hiệu trở nặng, bạn nên đi khám để xác định nguyên nhân chính xác.

Làm gì để giảm ho, nghẹt mũi sau cúm A?

Việc chăm sóc đúng cách sau cúm đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình hồi phục. Dưới đây là những biện pháp hiệu quả giúp giảm nhanh triệu chứng ho, nghẹt mũi:

Tăng cường hệ miễn dịch

• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, trái cây (cam, bưởi, đu đủ), thịt nạc, cá, trứng… để cung cấp vitamin C, D, kẽm, sắt, giúp phục hồi miễn dịch.
• Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý: Giấc ngủ là thời gian để cơ thể phục hồi năng lượng và sửa chữa tổn thương.
• Uống đủ nước: Ít nhất 1.5 – 2 lít mỗi ngày. Nước giúp làm loãng dịch nhầy, giảm tình trạng đàm dính trong cổ họng và mũi.

Vệ sinh mũi – họng đúng cách

Sau cúm A, đường hô hấp vẫn còn nhạy cảm và dễ tổn thương. Việc vệ sinh mũi họng đúng cách không chỉ giúp loại bỏ dịch nhầy, vi khuẩn tồn đọng mà còn hỗ trợ làm dịu niêm mạc, giảm nhanh tình trạng nghẹt mũi, chảy nước mũi kéo dài. Tuy nhiên, để việc vệ sinh đạt hiệu quả mà vẫn đảm bảo an toàn, cần lựa chọn dung dịch và phương pháp phù hợp với từng tình trạng cụ thể:

• Dung dịch xịt mũi đẳng trương: Dung dịch nước muối có nồng độ tương đương với dịch trong cơ thể, giúp làm sạch nhẹ nhàng mà không gây kích ứng niêm mạc mũi. Đây là giải pháp lý tưởng để duy trì thói quen vệ sinh mũi hằng ngày, giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và phòng ngừa các bệnh viêm đường hô hấp.
• Dung dịch xịt mũi ưu trương: Khi mũi bắt đầu nghẹt do phù nề niêm mạc sau cúm, dung dịch ưu trương với áp suất thẩm thấu cao hơn sẽ giúp hút bớt dịch và giảm sưng, từ đó cải thiện đáng kể tình trạng tắc nghẽn.
• Bình rửa mũi hỗ trợ làm sạch sâu khi mũi nhiều dịch, sổ mũi lâu ngày: Trong những trường hợp có nhiều dịch nhầy, mũi đặc quánh do viêm xoang hoặc viêm mũi kéo dài, việc rửa mũi bằng bình rửa mũi chuyên dụng kết hợp với gói muối sinh lý sẽ giúp làm sạch khoang mũi một cách triệt để. Dòng nước từ bình rửa giúp cuốn trôi chất nhầy, vi khuẩn và các tác nhân gây viêm, hỗ trợ phục hồi nhanh hơn và giảm nguy cơ tái phát.

Làm dịu cổ họng, giảm kích thích ho

• Uống nước ấm thường xuyên.
• Dùng trà gừng, chanh mật ong – các nguyên liệu tự nhiên giúp làm dịu cổ họng, chống viêm nhẹ.
• Tránh tiếp xúc với không khí lạnh đột ngột, khói thuốc, bụi bẩn.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng khi thời tiết hanh khô, giúp niêm mạc mũi họng không bị khô rát, giảm kích ứng.

Khi nào cần đi khám?

Nếu bạn hoặc người thân sau cúm có các dấu hiệu sau, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra:

• Ho kéo dài trên 10 ngày, không có dấu hiệu thuyên giảm.
• Nghẹt mũi nặng, dịch mũi màu vàng xanh, kèm đau đầu vùng trán hoặc mặt.
• Sốt tái phát, cơ thể mệt mỏi kéo dài, khó thở.
• Trẻ em quấy khóc, bú kém, ngủ ít, thở khò khè.

Việc phát hiện và điều trị sớm các biến chứng sau cúm sẽ giúp người bệnh hồi phục nhanh chóng, tránh nguy cơ bệnh trở thành mạn tính hoặc tiến triển nặng hơn.

Ho dai dẳng, nghẹt mũi kéo dài sau cúm A không phải là hiện tượng hiếm gặp. Đây có thể là dấu hiệu của bội nhiễm hô hấp hoặc do hệ miễn dịch suy yếu. Điều quan trọng là chăm sóc cơ thể đúng cách, vệ sinh mũi họng sạch sẽ và tăng cường sức đề kháng để cơ thể phục hồi nhanh hơn. Đừng chủ quan nếu các triệu chứng không dứt điểm – hãy đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.