Nghẹt mũi 1 bên luân phiên là bệnh gì? Nguyên nhân và cách chữa hiệu quả

Hiện tượng nghẹt mũi 1 bên luân phiên là tình trạng khá phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Nhiều người cho rằng đây chỉ là biểu hiện cảm cúm thông thường, nhưng trên thực tế, nghẹt mũi luân phiên có thể là dấu hiệu của viêm mũi dị ứng, viêm xoang hoặc rối loạn mạch máu mũi. Vậy nghẹt mũi 1 bên luân phiên là gì, nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ và biết cách xử lý đúng cách, an toàn tại nhà.

Nghẹt mũi 1 bên luân phiên là gì?

Nghẹt mũi 1 bên luân phiên là hiện tượng một bên mũi bị tắc trong khi bên còn lại thông thoáng, sau đó hai bên mũi luân phiên thay đổi nhau.

Nghẹt mũi 1 bên luân phiên kéo dài dấu hiệu của nhiều bệnh lý mũi

Hiện tượng này thường không gây nguy hiểm ngay lập tức nhưng nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ, hô hấp và khả năng ngửi, đặc biệt là với người có bệnh nền về đường hô hấp.

Vì sao lại bị nghẹt mũi 1 bên luân phiên?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghẹt mũi 1 bên luân phiên, có thể do sinh lý tự nhiên hoặc bệnh lý. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

Hiện tượng sinh lý bình thường

Ít ai biết rằng mũi của chúng ta hoạt động luân phiên hai bên để làm ấm và lọc không khí. Đây gọi là chu kỳ mũi sinh lý, diễn ra mỗi 2–4 giờ. Trong chu kỳ này, một bên mũi hơi nghẹt nhẹ, bên kia thông thoáng, sau đó đổi bên. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy nghẹt mũi 1 bên rõ rệt, khó thở kéo dài hoặc kèm theo dịch mũi, đau đầu, thì đây không còn là sinh lý bình thường mà là dấu hiệu bệnh lý.

Viêm mũi dị ứng

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng nghẹt mũi 1 bên luân phiên. Khi niêm mạc mũi tiếp xúc với bụi, phấn hoa, lông vật nuôi hoặc thời tiết thay đổi, các mạch máu trong mũi giãn nở gây sung huyết, dẫn đến nghẹt mũi. Điều đặc biệt là nghẹt mũi do dị ứng thường không cố định một bên, mà luân phiên thay đổi theo thời điểm hoặc môi trường.

Nguyên nhân phổ biến gây nghẹt mũi 1 bên luân phiên là do viêm mũi dị ứng

Viêm xoang hoặc viêm mũi mãn tính

Khi bị viêm xoang, dịch nhầy tích tụ trong các hốc mũi gây tắc nghẽn. Nếu xoang bị viêm chỉ ở một bên, người bệnh sẽ thường xuyên bị nghẹt mũi một bên, đôi khi chuyển luân phiên do nằm nghiêng hoặc thay đổi tư thế ngủ. Triệu chứng kèm theo gồm:

• Chảy dịch mũi vàng hoặc xanh đặc
• Đau đầu, đau vùng trán hoặc hai bên má
• Hơi thở có mùi

Lệch vách ngăn mũi

Vách ngăn mũi là phần ngăn giữa hai lỗ mũi. Khi bị lệch, một bên hẹp hơn bên còn lại, dẫn đến luồng khí không cân bằng, gây cảm giác nghẹt mũi một bên. Nếu nằm nghiêng về bên hẹp, bạn sẽ cảm thấy khó thở rõ rệt, và khi đổi tư thế, nghẹt mũi sẽ luân phiên bên kia.

Lệch vách ngăn mũi dễ gây bị nghẹt mũi 1 bên luân phiên

Polyp mũi 

Polyp mũi là các khối u nhỏ lành tính mọc trong niêm mạc mũi, thường gây tắc nghẽn luồng khí. Khi polyp chỉ xuất hiện ở một bên, người bệnh sẽ bị nghẹt mũi 1 bên kéo dài, luân phiên tăng – giảm theo ngày. Trong một số trường hợp hiếm, khối u mũi xoang cũng có thể là nguyên nhân gây nghẹt luân phiên, cần được thăm khám chuyên khoa sớm.

Do môi trường và thói quen sinh hoạt

Các yếu tố như:

• Nằm điều hòa lạnh quá lâu
• Hít phải khói bụi, mùi hóa chất
• Thời tiết hanh khô, ô nhiễm
• Xì mũi mạnh, xịt mũi sai cách đều có thể khiến mũi bị kích ứng, phù nề, gây nghẹt mũi 1 bên luân phiên.

Triệu chứng đi kèm khi bị nghẹt mũi 1 bên luân phiên

Khi gặp tình trạng này, bạn có thể xuất hiện thêm các biểu hiện sau:

• Khó thở, đặc biệt khi nằm
• Chảy nước mũi hoặc dịch đặc
• Giảm khứu giác, mất vị giác tạm thời
• Đau đầu, mệt mỏi, khô họng
• Hắt hơi, ngứa mũi

Nếu nghẹt mũi đi kèm sốt, đau nhức mặt, dịch mũi có mùi hôi, hãy đi khám bác sĩ tai mũi họng ngay để kiểm tra tình trạng xoang và loại trừ nguy cơ viêm nhiễm nặng.

Cách chữa nghẹt mũi 1 bên luân phiên hiệu quả tại nhà

Tùy theo nguyên nhân, bạn có thể áp dụng các biện pháp điều trị và chăm sóc tại nhà sau đây để giảm nghẹt mũi nhanh chóng:

Xông mũi bằng tinh dầu hoặc nước muối ấm

Xông mũi giúp làm loãng dịch nhầy, giảm sưng niêm mạc và thông thoáng đường thở. Bạn có thể dùng:

• Tinh dầu bạc hà, khuynh diệp hoặc gừng nhỏ vài giọt vào nước nóng
• Trùm khăn xông hơi 10–15 phút mỗi ngày

Xông mũi giúp giảm dịch nhầy làm thông thoáng đường thở

Hoặc rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0.9% để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn gây viêm.

Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng mũi và cổ

Khi bị nghẹt mũi 1 bên luân phiên, cơ thể dễ bị nhiễm lạnh, khiến mạch máu co thắt và nghẹt nặng hơn. Hãy:

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài
• Giữ ấm vùng cổ, ngực, bàn chân
• Hạn chế ngồi phòng lạnh quá lâu

Uống nhiều nước và ăn uống lành mạnh

Uống đủ nước giúp làm loãng dịch mũi và tăng cường miễn dịch. Bổ sung thêm:

• Vitamin C từ cam, bưởi, kiwi
• Gừng, tỏi, hành tây kháng viêm tự nhiên
• Cá béo, rau xanh, sữa chua hỗ trợ đường hô hấp

Đây là những thực phẩm tuyệt vời cho người bị nghẹt mũi 1 bên luân phiên.

Thay đổi tư thế ngủ

Nếu bị nghẹt mũi một bên, hãy nằm nghiêng sang bên mũi thông thoáng, kê gối cao hơn bình thường.

Nằm nghiêng sang bên mũi thông thoáng giúp bạn giảm nghẹt mũi

Cách này giúp dịch mũi thoát ra dễ hơn, giảm áp lực lên niêm mạc và cải thiện hơi thở.

Hạn chế yếu tố gây kích ứng

Tránh:

• Khói thuốc, bụi mịn, mùi hóa chất
• Nước hoa, lông vật nuôi, phấn hoa
• Không xịt rửa mũi quá mạnh hoặc quá thường xuyên

Đây là các yếu tố làm tổn thương niêm mạc mũi, khiến tình trạng nghẹt mũi luân phiên kéo dài.

Điều trị y khoa cho nghẹt mũi 1 bên luân phiên

Nếu áp dụng các biện pháp trên mà không cải thiện, bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được chẩn đoán chính xác.

Phương pháp điều trị y khoa có thể bao gồm:

• Thuốc kháng viêm, thuốc kháng histamin (với viêm mũi dị ứng)
• Thuốc co mạch xịt mũi (sử dụng ngắn hạn theo hướng dẫn bác sĩ)
• Phẫu thuật chỉnh vách ngăn, cắt polyp mũi nếu nguyên nhân do cấu trúc mũi
• Liệu pháp miễn dịch hoặc điều trị nguyên nhân dị ứng đặc hiệu

Không nên tự ý dùng thuốc co mạch lâu ngày vì có thể gây lờn thuốc, viêm mũi do thuốc.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Hãy đến cơ sở y tế ngay nếu bạn gặp các dấu hiệu sau:

• Nghẹt mũi 1 bên luân phiên kéo dài trên 10 ngày
• Chảy mũi mủ vàng xanh, hôi
• Đau nhức vùng mặt, trán hoặc mắt
• Giảm ngửi, giảm ngheMũi chảy máu hoặc xuất hiện khối bất thường

Phát hiện sớm giúp điều trị triệt để và tránh biến chứng như viêm xoang mãn, viêm họng, viêm tai giữa.

Cách phòng tránh nghẹt mũi 1 bên luân phiên tái phát

Để hạn chế tình trạng này quay lại, bạn nên:

• Giữ vệ sinh mũi hằng ngày bằng nước muối sinh lý
• Tránh môi trường ô nhiễm, đeo khẩu trang khi ra đường
• Duy trì độ ẩm không khí trong nhà (dùng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước)
• Tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc
• Hạn chế dùng điều hòa quá lạnh hoặc quá lâu

Một lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp đường hô hấp luôn khỏe mạnh, hạn chế nghẹt mũi tái phát.

Kết luận

Tình trạng nghẹt mũi 1 bên luân phiên tuy phổ biến nhưng không nên chủ quan. Nếu chỉ là nghẹt tạm thời do cảm lạnh hoặc thay đổi thời tiết, bạn có thể chăm sóc tại nhà bằng cách xông mũi, rửa mũi bằng nước muối, uống nhiều nước ấm và giữ ấm cơ thể.Tuy nhiên, nếu nghẹt mũi kéo dài, kèm theo các triệu chứng bất thường, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng nguyên nhân.