Thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh – Cha mẹ cần biết gì trước khi dùng?

16:13 23-09-2025
Dược sĩ Nguyễn Thị Vui

Mũi trẻ sơ sinh rất nhạy cảm và non nớt, nên việc xịt rửa không đúng cách không chỉ kém hiệu quả mà còn có thể gây tổn thương. Để giúp bố mẹ tự tin và an toàn hơn, bài viết này sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết về cách chọn và sử dụng thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh đúng cách, giúp bảo vệ hệ hô hấp của bé khỏi các tác nhân gây bệnh.

1. Trẻ sơ sinh có nên dùng thuốc xịt mũi không?

Các chuyên gia nhi khoa khẳng định: Có thể dùng thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh, nhưng chỉ nên dùng loại an toàn, chuyên biệt.

Hầu hết các trường hợp nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh là do dịch nhầy tích tụ, niêm mạc khô hoặc môi trường hanh khô. Do đó, các giải pháp đầu tay được khuyến cáo là làm sạch và giữ ẩm mũi bằng những sản phẩm an toàn tuyệt đối.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh: tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc xịt mũi chứa hoạt chất co mạch hay corticoid cho trẻ sơ sinh nếu không có chỉ định của bác sĩ.

2. Các loại thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh thường gặp

Có nhiều loại thuốc xịt mũi trên thị trường, nhưng chỉ một số ít phù hợp với trẻ sơ sinh. Cha mẹ cần phân biệt rõ các loại sau:

2.1. Nước muối sinh lý (Dung dịch đẳng trương)

Sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi cho trẻ sơ sinh

Thành phần: Dung dịch natri clorid (NaCl) 0.9%, có nồng độ muối tương đương với dịch cơ thể.
Công dụng: Dịu nhẹ, an toàn, có tác dụng chính là làm ẩm niêm mạc, làm sạch bụi bẩn và dịch nhầy. Đây là lựa chọn tốt nhất để vệ sinh mũi hằng ngày cho bé.
Mức độ an toàn: An toàn tuyệt đối, có thể dùng hằng ngày mà không lo tác dụng phụ.

2.2. Nước muối ưu trương (Nước biển sâu ưu trương)

Thành phần: Dung dịch có nồng độ muối cao hơn 0.9% (thường từ 1.5% đến 3%).
Công dụng: Nhờ nồng độ muối cao, loại dung dịch này có khả năng “hút” nước từ niêm mạc mũi, giúp làm loãng dịch nhầy và giảm sưng nề hiệu quả hơn. Rất hữu ích khi trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi nhiều, khó thở.
Mức độ an toàn: An toàn nếu sử dụng đúng chỉ định. Cần chọn loại chuyên biệt cho trẻ sơ sinh, có tia phun sương mịn để tránh gây kích ứng.

2.3. Thuốc xịt co mạch, corticoid hoặc phối hợp kháng sinh

Đặc điểm: Đây là các loại thuốc điều trị, chứa các hoạt chất mạnh như xylometazoline, oxymetazoline, fluticasone…
Mức độ an toàn: Tuyệt đối không dùng cho trẻ sơ sinh nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Các hoạt chất này có nguy cơ gây khô niêm mạc, phụ thuộc thuốc và thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân của trẻ.

3. Hướng dẫn sử dụng thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh đúng cách

Việc xịt mũi cho bé cần thực hiện cẩn thận để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Bước 1: Đặt trẻ nằm ngửa trên giường, đầu hơi nghiêng sang một bên để tránh sặc.
Bước 2: Nhẹ nhàng đưa đầu xịt vào lỗ mũi phía trên, xịt hoặc nhỏ 2-3 giọt dung dịch muối vào.
Bước 3: Đợi vài giây, sau đó dùng dụng cụ hút mũi mềm để loại bỏ dịch nhầy và dịch muối còn sót lại.
Bước 4: Lau sạch mũi cho trẻ bằng khăn mềm, sạch. Sau đó, lặp lại các bước tương tự với bên mũi còn lại.

Lưu ý quan trọng:

Không xịt quá mạnh, tránh gây sặc hoặc tổn thương niêm mạc mũi mỏng manh của trẻ.
Không nên hút mũi quá nhiều lần trong ngày.

Đặt trẻ nằm ngửa trên giường, đầu hơi nghiêng sang một bên để tránh sặc

4. Một số sai lầm thường gặp khi dùng thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh

4.1. Tự ý mua thuốc xịt mũi chứa hoạt chất cho trẻ sơ sinh

Một trong những sai lầm lớn nhất là cha mẹ tự ý mua thuốc xịt mũi có chứa các hoạt chất như co mạch, corticoid hoặc kháng sinh cho bé. Những loại thuốc này thường giúp giảm nghẹt mũi nhanh chóng, nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ:

Có thể gây khô rát niêm mạc mũi.
Làm teo mạch máu hoặc gây phụ thuộc thuốc nếu dùng kéo dài.
Ảnh hưởng xấu đến hô hấp của trẻ sơ sinh.

Đối với trẻ dưới 1 tuổi, lựa chọn an toàn nhất là nước muối sinh lý hoặc nước muối ưu trương chuyên biệt cho trẻ nhỏ, tuyệt đối không dùng thuốc có hoạt chất khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

4.2. Lạm dụng xịt mũi quá nhiều lần trong ngày

Một số cha mẹ thấy con khó chịu, thở khò khè thì liên tục xịt mũi để con dễ chịu hơn. Tuy nhiên, việc lạm dụng lại gây hại:

Làm khô niêm mạc, mất lớp nhầy bảo vệ tự nhiên của mũi.
Gây cảm giác xót, rát, khiến trẻ khó chịu hơn.

Thông thường, với nước muối sinh lý, chỉ nên sử dụng 2 – 4 lần/ngày theo nhu cầu. Nếu tình trạng nghẹt mũi kéo dài, cần đưa trẻ đi khám thay vì tự tăng số lần xịt.

4.3. Dùng chung thuốc xịt mũi của người lớn cho trẻ sơ sinh

Không ít phụ huynh vì tiện hoặc tiết kiệm đã cho trẻ sơ sinh dùng thuốc xịt mũi của người lớn. Đây là sai lầm nghiêm trọng bởi:

Liều lượng và nồng độ hoàn toàn không phù hợp với trẻ sơ sinh.
Đầu xịt có áp lực mạnh, dễ gây tổn thương niêm mạc mũi bé.
Thành phần thuốc có thể gây phản ứng phụ, nguy hiểm cho sức khỏe.

Thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh phải là sản phẩm chuyên biệt, có đầu xịt mềm và tia phun sương dịu nhẹ.

5. Lưu ý quan trọng khi chọn và sử dụng

Để đảm bảo an toàn tối đa cho bé, cha mẹ cần lưu ý:

Ưu tiên sản phẩm chuyên biệt: Luôn chọn các sản phẩm được thiết kế riêng cho trẻ sơ sinh, có đầu xịt mềm, nhỏ, tia phun sương mịn và dung dịch dịu nhẹ.
Không dùng chung: Không bao giờ dùng chung thuốc xịt mũi của người lớn cho trẻ. Nồng độ và lực xịt của các sản phẩm này có thể gây hại nghiêm trọng cho bé.
Tần suất phù hợp: Không lạm dụng xịt mũi quá nhiều lần trong ngày. Tần suất 2-4 lần/ngày là đủ khi bé bị nghẹt mũi.
Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu trẻ vẫn nghẹt mũi, khó thở sau vài ngày hoặc có các triệu chứng khác như sốt, ho, biếng ăn, cần đưa bé đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nếu trẻ vẫn nghẹt mũi, khó thở sau vài ngày nên tham khảo ý kiến bác sĩ

Việc lựa chọn thuốc xịt mũi cho trẻ sơ sinh an toàn nhất là dung dịch nước muối sinh lý hoặc ưu trương chuyên biệt. Các loại thuốc xịt chứa co mạch, corticoid hay kháng sinh không được khuyến khích sử dụng cho trẻ sơ sinh nếu không có chỉ định y khoa. Cha mẹ nên ưu tiên các biện pháp vệ sinh mũi đơn giản, an toàn, và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết để bảo vệ sức khỏe con yêu một cách tốt nhất.