Tại sao dịch cúm hay bùng phát thời điểm đông xuân?

Những ngày gần đây, số ca mắc cúm tại nước ta đang có xu hướng tăng nhanh. Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nặng, suy hô hấp phải thở máy, thậm chí đặt ECMO. Vậy tại sao cúm mùa lại đặc biệt hoành hành vào thời điểm đông xuân? Liệu những yếu tố nào trong điều kiện thời tiết và thói quen sinh hoạt khiến virus cúm dễ dàng tấn công vào cơ thể con người?

Vì sao cúm mùa hay bùng phát vào đông xuân?

Điều kiện môi trường thuận lợi cho virus cúm

Vào mùa đông và xuân, nhiệt độ thấp là yếu tố quan trọng giúp virus cúm tồn tại lâu hơn trong không khí và trên các bề mặt. Thời tiết lạnh khiến virus dễ dàng phát tán và duy trì khả năng lây nhiễm. Bên cạnh đó, không khí khô lạnh làm cho lớp nhầy bảo vệ trong đường hô hấp bị khô, khiến cho cơ thể dễ dàng bị xâm nhập bởi các tác nhân gây bệnh như virus cúm. Mùa đông cũng có ít ánh nắng mặt trời, điều này khiến khả năng diệt khuẩn của tia UV suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển.

Sự gia tăng tiếp xúc trong cộng đồng

Khi thời tiết lạnh, mọi người có xu hướng tụ tập trong các không gian kín như nhà ở, văn phòng, hoặc trường học, nơi không khí không được lưu thông tốt. Điều này tạo cơ hội cho virus cúm lây lan qua các giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với bề mặt nhiễm virus. Bên cạnh đó, mùa đông xuân cũng là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội và hoạt động du lịch, tạo ra sự gia tăng trong giao thương và tiếp xúc giữa người với người, góp phần làm tăng nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng.

Cơ chế lây nhiễm và tác động lên cơ thể

Virus cúm lây lan chủ yếu qua giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với bề mặt nhiễm virus. Khi virus xâm nhập vào cơ thể, chúng nhanh chóng tấn công các tế bào biểu mô trong đường hô hấp, gây viêm nhiễm và suy giảm khả năng miễn dịch. Nếu hệ miễn dịch của cơ thể yếu, virus có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim, và thậm chí dẫn đến suy đa tạng.

Cúm mùa lây lan như thế nào?

Người mắc cúm mùa có thể lây bệnh cho người khác trong phạm vi khoảng 2 mét. Virus cúm chủ yếu lây qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc trò chuyện. Những giọt bắn này có thể bám vào niêm mạc mũi, miệng của người xung quanh, dẫn đến nguy cơ nhiễm bệnh.

Ngoài con đường lây trực tiếp, virus cúm cũng có thể truyền qua tiếp xúc với bề mặt hoặc đồ vật có chứa virus. Khi chạm tay vào các vật dụng này rồi đưa lên mắt, mũi hoặc miệng, người khỏe mạnh có thể vô tình nhiễm virus.

Thời gian lây nhiễm mạnh nhất của virus cúm rơi vào khoảng 3 – 4 ngày đầu tiên kể từ khi người bệnh mắc cúm. Những người trưởng thành khỏe mạnh có thể bắt đầu lây virus cho người khác từ 1 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng và kéo dài đến 7 ngày sau khi hết bệnh. Tuy nhiên, với trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch suy yếu, thời gian lây nhiễm có thể kéo dài hơn.

Thông thường, các triệu chứng cúm xuất hiện sau khoảng 2 ngày kể từ khi virus xâm nhập vào cơ thể. Điều này có nghĩa là người bệnh có thể lây nhiễm cho người khác ngay cả trước khi nhận ra mình đã mắc bệnh. Đặc biệt, một số trường hợp nhiễm cúm nhưng không có triệu chứng vẫn có khả năng phát tán virus, khiến việc kiểm soát lây lan trở nên khó khăn hơn.

Điều trị cúm mùa tại nhà đúng cách

Nếu bạn bị nhiễm virus cúm A nhưng triệu chứng chỉ nhẹ, không cần quá lo lắng. Với chế độ nghỉ ngơi hợp lý và một lối sống khoa học, bệnh có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc. Tuy nhiên, nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng và có nguy cơ biến chứng, bác sĩ sẽ có thể chỉ định thuốc kháng virus để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Hiện nay, các loại thuốc kháng virus như Zanamivir (Relenza) và Oseltamivir (Tamiflu) thường được sử dụng. Mục đích của thuốc là giảm sự lây lan của virus và cải thiện triệu chứng của người bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này cần phải có chỉ định từ bác sĩ và không nên tự ý sử dụng.

Điều trị bệnh cúm mùa tại nhà chủ yếu là điều trị triệu chứng và tăng cường thể trạng.

Hạ sốt và bù nước điện giải

Khi sốt cao trên 38,5°C, người bệnh có thể sử dụng Paracetamol để hạ sốt và giảm đau, giúp cơ thể cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, cần tuân thủ đúng liều lượng để tránh tác dụng phụ không mong muốn. Bên cạnh đó, sốt cao có thể dẫn đến mất nước, do đó việc bổ sung điện giải bằng các sản phẩm như Vis-la, Hyelyte, Oralkool là rất cần thiết. Điều này giúp duy trì cân bằng nước và khoáng chất, ngăn ngừa tình trạng kiệt sức do mất nước kéo dài.

Giảm ho, đau rát họng

Cơn ho kéo dài có thể khiến cổ họng bị tổn thương, gây đau rát và khó chịu. Để giảm ho một cách an toàn, người bệnh có thể sử dụng siro ho thảo dược như An Khái Hoa, Ivylix Booster. Với thành phần tự nhiên, các sản phẩm này giúp làm dịu họng mà không gây tác dụng phụ như một số thuốc ho tân dược. Ngoài ra, việc bổ sung Lungwellz, bộ smartlife sẽ giúp tăng cường sức khỏe đường hô hấp, giảm viêm nhiễm và hỗ trợ phục hồi phổi sau khi bị cúm.

Giảm nghẹt mũi

Nghẹt mũi là triệu chứng điển hình của cúm, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Để khắc phục tình trạng này, người bệnh có thể sử dụng thuốc co mạch Jazxylo giúp thông mũi nhanh chóng bằng cách co mạch máu ở niêm mạc mũi. Tuy nhiên, loại thuốc này không nên sử dụng quá 5-7 ngày để tránh nguy cơ lệ thuộc hoặc gây kích ứng niêm mạc.

Tăng cường đề kháng

Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi sau cúm. Việc bổ sung các dưỡng chất thiết yếu như siro Hkids, đa vi chất SatiVita, Vitamin 3B plus, Mebiomin Ginseng, Vismaton giúp nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ cơ thể chống lại virus và rút ngắn thời gian bệnh. Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ kết hợp với nghỉ ngơi hợp lý cũng góp phần quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe.

Vệ sinh hầu họng đúng cách

Vệ sinh đường hô hấp là biện pháp quan trọng giúp loại bỏ virus, vi khuẩn và làm giảm nguy cơ bội nhiễm. Người bệnh có thể sử dụng nước muối sinh lý SalineSea để súc miệng hàng ngày, giúp làm sạch đường thở, giảm viêm và ngăn ngừa dịch nhầy ứ đọng. Ngoài ra, súc miệng bằng Dentis V giúp tiêu diệt vi khuẩn trong khoang miệng, hỗ trợ giảm viêm họng và ngăn ngừa lây nhiễm cho người khác.

Tóm lại, điều trị cúm mùa tại nhà đúng cách không chỉ giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng mà còn giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu nặng như sốt cao kéo dài, khó thở, tím tái hoặc đau tức ngực, cần đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Chủ động phòng ngừa cúm mùa ngay từ hôm nay

• Rửa tay thường xuyên, giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
• Tránh đám đông, đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng.
• Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, nếu bị sốt thì ở nhà ít nhất 24 giờ sau khi hết sốt để tránh lây nhiễm.
• Vệ sinh mũi họng đều đặn bằng nước muối sinh lý.
• Tiêm vắc xin cúm hàng năm để giảm nguy cơ nhiễm bệnh và biến chứng nặng.
• Tăng cường đề kháng bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung vi chất và luyện tập thể thao.

Cúm mùa thường bùng phát mạnh vào thời điểm đông xuân không chỉ vì điều kiện môi trường thuận lợi cho sự phát triển của virus mà còn do thói quen sinh hoạt trong cộng đồng và cơ chế lây nhiễm đặc trưng của virus cúm. Để phòng tránh dịch bệnh, việc nâng cao sức khỏe, giữ gìn vệ sinh cá nhân và hạn chế tiếp xúc nơi đông người là vô cùng quan trọng. Cùng với đó, việc tiêm phòng vaccine cúm hàng năm cũng là biện pháp hữu hiệu để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng trong mùa lạnh.